Arap Harfli Yazıtlar ve Ahlat Mezar Taşları Çalıştayı Ahlat’ta yapıldı
Türk Dil Kurumu ve Bitlis Eren Üniversitesi iş birliğiyle hazırlanan Arap Harfli Yazıtlar ve Ahlat Mezar Taşları Çalıştayı, 6-7 Haziran 2014 tarihlerinde Ahlat’ta yapıldı.
Çalıştay programı, 5 Haziran 2014 günü Bitlis Eren Üniversitesinin yeniden düzenleyerek hizmete açtığı Bitlis-Tatvan yolu üzerindeki El Aman Han ve sonrasında Nemrut Krater Gölü’nde yapılan çevre gezisiyle başladı. Gezi sırasında Prof. Dr. Ali BORAN ve Prof. Dr. Oktay BELLİ, El Aman Hanı, Nemrut Krater Gölü ve çevresindeki oluşumlar hakkında katılımcılara bilgi sundular.
6 Haziran 2014 günü sabah açılış töreninden sonra Çalıştay oturumlarına geçildi. Ahlat Kültür Merkezinde gerçekleştirilen açılışa Bitlis Valisi Orhan ÖZTÜRK, Bitlis Eren Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut DOĞRU, Türk Dil Kurumu Başkan Yardımcısı Ali KARAÇALI, Ahlat Kaymakamı Osman DÖLEK, Ahlat Belediye Başkanı A. Mümtaz ÇOBAN, Bitlis Kültür ve Turizm Müdürü Hüsnü IŞIKGÖR, Belli Eğitim Kültür ve Arkeoloji Merkezi Başkanı Prof. Dr. Oktay BELLİ ile akademisyenler, kurum amirleri, öğrenciler ve çok sayıda davetli katıldı.
Ulusal ve yerel basının da büyük ilgi gösterdiği Çalıştay’ın açılış töreni Bitlis Eren Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmur DOĞRU’nun açış konuşmasıyla başladı. Rektör Doğru Ahlat ve çevresinde bulunan tarihi ve kültürel yapılar ve mezar taşlarıyla ilgili yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdiği konuşmasında mezar taşlarının kültürümüz açısından önemine vurgu yaparak, “Kültür mirasımızı dünyaya tanıtmak istiyoruz. Ahlat Anadolu’nun kapısı, Ahlat mezar taşları da bu bölgenin tapusudur.” dedi.
Türk Dil Kurumu Başkan Yardımcısı Ali KARAÇALI ise açış konuşmasında, “derin tarihi, zengin coğrafyası ve denizi ile gelenleri farklı ve zengin bir kültürel iklimle karşılayan bu güzel şehirde böylesine anlamlı bir etkinlik dolayısıyla bulunmaktan son derece mutlu olduğunu” belirterek başladığı konuşmasında şunları söyledi:
“ İnsanlığın ezelden gelip ebede giden uzun yolculuğunda, bu dünya ile öte dünya arasında çok önemli bir durak olan mezarlar ve üzerine dikili mezar taşları, aynı zamanda hayata ve ölüme dair tasavvurlarımızın, inançlarımızın, düşüncelerimizin, algılarımızın çok yalın ve özlü ifadelerle kazındığı ve vücut bulduğu mekânlar olarak da büyük bir değer ve anlam ifade eder.
Uzak ve yakın geçmişimizden bu güne taşınarak gelen mezar taşları üzerine işlenen yazılar; ayetler, hadisler, dualar, şiirler, hikmetli sözler, geometrik şekiller, bitkisel motifler, bezeme ve süslemeler aynı zamanda bize nereden geldiğimizin, kim olduğumuzun, neye inandığımızın, hayat, ölüm ve ölüm ötesi telakkilerimizin ne olduğunun bilgisini de verirler.
Türk Dil Kurumu olarak böyle bir toplantıyı yerinde; tarihle, tabiatla ve sanatla iç içe olan bu kadim şehirde, Ahlat’ta düzenlemekten son derece mutlu olduğumuzu belirtmeliyim. Bununla birlikte, bu toplantıları anlamlı ve değerli kılan şey, bu toplantılar vesilesiyle kendi dilimizi, medeniyetimizin dilini yeniden bulmaya ve onu anlamaya kapı açmasıdır. Bu dil, sadece kelimelerden ibaret olmayan, taşın da, toprağın da tanıklık ettiği geleceğimizi kuracak olan medeniyetin dilidir.”
Açış konuşması için kürsüye gelen Bitlis Valisi Orhan ÖZTÜRK de konuşmasında, Kurumun bazı dönemlerdeki dil tutumunu eleştirdikten sonra buradaki yöneticileri tenzih ettiğini belirterek Kurumun, böyle bir çalıştayı Ahlat gibi bir yerde yapmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Açış konuşmalarının ardından Sultan Alparslan Oturumu’na geçildi. TDK Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ahmet Kazım ÜRÜN başkanlığındaki bu ilk oturumda Bilim Kurulu Üyesi ve Yazıt Bilimi Kolu Başkanı Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ, “Yazıt Bilimi Kolu ve Faaliyet Alanları”, Prof. Dr. Recai KARAHAN, “Ahlat Mezar Taşlarının Restorasyonu ile İlgili Yapılan Uygulamalar”, Prof. Dr. Ali BORAN, “Türk-İslam Mimarisinde Kitabenin Yeri” ve Doç. Dr. Murat YAKAR, “Ahlat Selçuklu Mezarlığının Haritalanması ve Üç Boyutlu Modellenmesi” adlı bildirilerini sunduktan sonra oturum başkanının değerlendirmesi ve katılımcılara teşekkür belgelerinin verilmesiyle oturum tamamlandı.
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hicabi KIRLANGIÇ’ın oturum başkanlığını yaptığı Abdurrahman Gazi Oturumu’nda, Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Prof. Şeref BOYRAZ “Osmanlı Mezar Taşları”, Prof. Dr. Faruk TOPRAK “Disiplinler Arası İş Birliği”, Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN, “Irak-Kerkük Bölgesindeki Arap Harfli Yazıtların Türk Kültürü Açısından Önemi”, Doç. Dr. Funda KARA, “Selçuklu Dönemi Erzurum Kitabeleri”, Doç. Dr. Osman MERT, “Moğolistan’daki Arap HARFLİ Yazıtlar Üzerine”, Yrd. Doç. Rahmi TEKİN, “Arap Harfli Yazıtların Çözümlenmesinde Karşılaşılan Güçlükler” başlıklı bildirilerini sundular.
Çalıştayın üçüncü ve son oturumu aynı zamanda değerlendirme oturumu olarak da düzenlenmişti. Erzen Hatun Oturumu başlığını taşıyan son oturumu Bitlis Eren Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut DOĞRU yönetiminde gerçekleştirildi. Oturumda Ahlat Belediye Başkanı A. Mümtaz ÇOBAN, “Ahlat’ın Ulusal ve Uluslararası Önemi”, Bitlis İl Kültür ve Turizm Müdürü Hüsnü IŞIKGÖR, Ahlat ile İlgili Yapılan Çalışmaların Genel Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. İbrahim KAVAZ, “Bitlis Eren Üniversitesindeki Arkeoloji, Restorasyon ve Konservasyon Bölümlerinin Faaliyet Alanları ve Amaçları”, Prof Dr. Oktay BELLİ, “Uluslararası Ahlat Sempozyumu’nun Önemi Üzerine”, Prof. Dr. Mahmut DOĞRU, “Ahlat Mezar Taşları ile İlgili Bitlis Eren Üniversitesinde Sürdürülen Projeler” adlı bildirilerini sundular. Ahlat Kazı Başkanı Prof. Dr. Recai KARAHAN’ın değerlendirmesi ve Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ’ın kapanış konuşmasının ardından katılımcılara katılım ve teşekkür belgelerinin verilmesi ve toplu fotoğraf çekimiyle Çalıştay oturumları sona erdi.
Ahlat Selçuklu Mezarlığı’nın ziyareti ile başlayan alan araştırması gezisinde Usta Şakirt ve Erzen Hatun Kümbetleri, Abdurrahman Gazi Türbesi, yazıtlar bakımından zengin olan Van Müzesi, Gevaş Mezarlığı, Halime Hatun Kümbeti ve Akdamar Adası’nda incelemeler yapıldı, Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ, Prof. Dr. Recai KARAHAN, Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN ve Prof. Dr. Oktay BELLİ araştırma gezisi boyunca katılımcılara bilgi verdi.
