Türk Dil Bilgisi Toplantıları-V Türk Dilinde Eklerin Sınıflandırılması Sempozyumu 24-25 Kasım 2016 İstanbul’da Yapıldı

Türk Dil Kurumunun bünyesinde kurulu olan Dil Bilimi ve Dil Bilgisi Kolu 2014 yılından bu yana dil bilgisinin sorunlu konularına çözümler aramak amacıyla sempozyumlar düzenlemiştir. Bu çerçevede yapılmakta olan sempozyumlarda ele alınan konuyla ilgili olarak bildiri sunan bilim adamları bir araya gelmiş, bildirilerin sunulmasından sonra yapılan tartışma bölümlerindeki katkılar ve eleştiriler, sorunların çözüm yollarının bulunması konusunda ışık tutmuştur.

Söz konusu toplantıların bir yenisi ve sonuncusu 24-25 Kasım 2016 tarihlerinde İstanbul’da yapılan “Türk Dilinde Eklerin Sınıflandırılması Sempozyumu”dur.

           Sempozyuma Prof. Dr. Hamza ZÜLFİKAR, Doç. Dr. Funda KARA, Doç. Dr. Turgut BAYDAR, Prof. Dr. Ayşe İLKER, Prof. Dr. Erdoğan BOZ, Prof. Dr. Hacı İbrahim DELİCE, Prof. Dr. Zikri TURAN, Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN konuşmacı, Türk Dil Kurumu Bilimsel Çalışmalar Müdürü V. Uzm. Yaşar YILMAZ, Kurum uzmanları Belgin AKSU, Gülzemin ÖZRENK AYDIN, uzman yardımcıları Cemil EKER ve Burcu ŞEN  görevli olarak katıldı.

         Sempozyum Prof. Dr. Sadettin ÖZÇELİK’in açış konuşmasıyla başladı. Sayın ÖZÇELİK, konuşmasında TDK Dil Bilimi ve Dil Bilgisi Kolunun 2014-2016 yılları arasında belirli aralıklarla yapmış olduğu benzer toplantıları şu başlıklar altında yapıldığını ifade etti: Birleşik Fiil Toplantısı (6 Haziran 2014-Ankara), Türkiye Türkçesi Ses ve Şekil Bilgisi Sempozyumu (31 Ekim-1 Kasım 2014-Konya), Dil Bilimi ve Dil Bilgisi Terimlerinin SorunlarıSempozyumu (5 Haziran 2015-Ankara), Türk Dilinde Ekler Sempozyumu (2-3 Haziran 2016-İstanbul).

Söz konusu toplantılarda ele alınan dil bilgisi konularının yapılan sunumlar sonrasında tartışıldığını, sunumlara ve tartışmalara ait metinlerin kitap hâlinde yayımlanma aşamasında olduğunu söyledi.Daha sonra “Dil bilgisi konularında sorunların ve tartışmaların bitmesi mümkün değil. Dil bilgisi konuları üzerinde farklı görüşlerin ve yaklaşımların her zaman olması muhtemeldir. Bu tür toplantıların amacı tartışmaların bitirilmesi veya mutlaka görüş birliğini sağlamak değildir. Ancak bunların ortak bir zeminde konuşulması ve tartışılması yapılacak yeni çalışmalara katkı sunabilir ve ele alınan konuyla ilgili yeni tespitlerin, sonuçların elde edilmesini hızlandırabilir.” diyerek toplantının amacını belirten bir cümleyle açış konuşmasını bitirdi.

TDK Başkanı Prof. Dr. Mustafa S. KAÇALİN açış konuşmasında “Bu gibi toplantılarda az sayıda kişinin katılmış olması olumsuzluk olarak düşünülmemelidir.

Kalabalık toplantılarda kişiler, itirazlarını sağlıklı bir biçimde dile getirme imkânı bulamıyor; sorularını soramıyor. Ancak bu toplantımızda böyle bir olumsuzluk söz konusu olmayacaktır. Konuşmacının sunmuş olduğu görüşlere itirazlar rahatlıkla dile getirilecek ve faaliyet esas maksadına ulaşacaktır.”demiştir.

 Açış konuşmalarından sonra oturumlara geçildi.

Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN’in başkanlığında yapılan I. oturumdaki bildiriler:

            Türkçe Çekim ve Yapım Eklerini Adlandırma (Prof. Dr. Hamza ZÜLFİKAR)

            Yapım Eklerinin Ölçütleri Nelerdir? (Doç. Dr. Funda KARA)

Türkiye Türkçesindeki Yapım Ekleri Üzerine (Doç. Dr. Turgut BAYDAR)

 Prof. Dr. Hamza ZÜLFİKAR başkanlığında yapılan II. oturumdaki bildiriler:

 Birleşik Çekimlerde Zaman Adlandırma ve Tasnifine İşlevsel Bir Yaklaşım (Prof. Dr. Ayşe İLKER)

 Türkçe Ek Tasnifinde İki Aykırı Yöntem: Çoğaltıcı ve İndirgeyici Tasnif (Prof. Dr. Erdoğan BOZ)

 Prof. Dr. Sadettin ÖZÇELİK başkanlığında yapılan III. oturumdaki bildiriler:

 Türkçenin Ekleri Nasıl Sınıflandırılmalıdır? (Prof. Dr. Hacı İbrahim DELİCE)

 Türk Dilinin Eklerini Sınıflandırmanın Esasları (Prof. Dr. Zikri TURAN)

 Türkçe Eklerin Sınıflandırılması Üzerine (Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN)

Sempozyumun sonunda Prof. Dr. Mustafa S. KAÇALİN başkanlığında Prof. Dr. Hacı İbrahim DELİCE’nin, Prof. Dr. Hamza ZÜLFİKAR’ın ve Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN’in katıldığı bir Değerlendirme Oturumu yapıldı. Oturumda Sayın KAÇALİN, “böyle bir toplantıda hazırlanan bildirilerin birçok ek üzerinde yoğunlaşması yerine tek bir ekin ayrıntılı bir biçimde tartışılmasının daha uygun olacağını” belirtti. Sayın DELİCE, “eklerin sınıflandırılması konusunda yapılan yeni teklifleri anlamaya çalışıp gerekçelerinin iyice değerlendirilmesi gerektiğini” söyledi. Sayın ZÜLFİKAR, “bugüne kadar TDK tarafından dil bilgisi kitaplarının yayımlandığını ancak, hâlâ eksiklikler bulunduğunun bu toplantıyla bir kez daha anlaşıldığını” belirtti. Bildiri sunan bilim adamlarının konuyla ilgili olarak donanımlı olduklarını ve eleştirileri göğüsleyebildiklerini söyledikten sonra “sınıflama yapılırken daha çok işlevden yola çıkma yönteminin tercih edildiğini, eklerin adlandırılması konusunda yeni terimler teklif edildiğini” söyledi. Bildiri kitabının sonunda bir dizin verilmesinin bu yeni terimlerin anlaşılabilirliğini arttıracağını belirterek sözlerini bitirdi. Sayın GÜLSEVİN, “sempozyumda üç ayrı sınıflama teklifinin yapıldığını, bunların aynı olmasının imkânsız olduğunu” söyledikten sonra Reşit Rahmeti ARAT’ın “Bizden önce gelenlerin yaptıkları bize ne kadar eksik görünürse bizim yaptıklarımız da bizden sonra geleceklere o kadar eksik görünecektir. Bunun böyle olması da tabiidir, çünkü ilim yolu merhalelerden ibarettir. Bu yolda bir merhale teşkil etme talihine mazhar olmak bir insan için büyük bir şereftir.” sözlerini aktararak konuşmasını bitirdi.

Türk Dilinde Eklerin Sınıflandırılması Sempozyumu bitiminde toplu fotoğraf çekimi yapıldı.