Para birimlerini nasıl yazmalıyız? “100 Dolar” yazımı doğru mu, yoksa “100 dolar” şeklinde mi yazmalıyız?

  Kurallar gereği para birimleri küçük harfle başlamaktadır.

“Babam, Milliyet gazetesinde çalışıyor.” örneğinde gazete kelimesi büyük harfle mi yoksa küçük harfle mi başlamalıdır?

  Yazım Kılavuzu’nda yer alan “Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz.” kuralı gereğince sorudaki “gazete” kelimesi küçük harfle başlamalıdır.

Saatlerin yazımı nasıl olmalıdır? Doğru olan 13.30 mu yoksa 13:30 mudur?

  Mevcut Yazım Kılavuzu’na göre saatlerin yazımında nokta kullanılır. Buna göre, doğru kullanım 13.30 şeklidir.

Türkçede yazımı farklı olan bazı kelimeler ek aldıklarında benzer yazılışlı hâle gelerek cümle içerisinde anlam karışıklığına sebep olabilmektedir. Bu gibi durumlar için kullanılabilecek ayrıcı bir işaret var mıdır?

Bu gibi durumlar için Yazım Kılavuzu’nda herhangi bir ayırıcı işaret bulunmamaktadır. Bununla birlikte Kılavuz’daki “Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır.” maddesinden hareketle ilgili kelimenin, anlam karışıklığının giderilebilmesi için tırnak işareti içine alınması mümkündür: “kadın”ın/ “kadı”nın, “elma”sının / “elmas”ının, “bilgin”in / “bilgi”nin gibi.

Kurum ve kuruluş adlarından sonra gelen ekler kesme işareti ile ayrılır mı?

Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun, Danışma Kurulundan, Yürütme Kuruluna; Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112’nci Birleşiminin 2’nci Oturumunda vb.

Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler nasıl yazılır?

Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar: Ağrı Dağı, Aral Gölü, Dicle Irmağı vb.

“3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme konmaz.” kuralı gereğince Kılavuz’da Boğaz Köprümüzün ve Amik Ovamızın gibi örnekler verilmiştir. Bu durumda Ağrı Dağımızdan ve İstiklal Marşımıza kullanımları doğru mudur?

     Türkçede 3. teklik iyelik eki -ı,-i,-u,-ü,-sı,-si, -su, -sü biçimindedir. Dolayısıyla Boğaz Köprüsü, Amik Ovası örneklerinde olduğu gibi, Van Gölü, Cumhuriyet Bayramı ve İstiklal Marşı tamlamalarında da ikinci isim (tamlanan), 3. teklik kişi iyelik eki taşımaktadır. Kılavuzda “Sonunda 3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde […]

Amca ve teyze gibi akrabalık adları, gerçek akrabayı ifade etmediği durumlarda nasıl yazılmalıdır? Yani “Ahmet amcayı bu köyde herkes sever.” ve benzeri cümlelerde akrabalık isminin ilk harfi büyük mü yoksa küçük mü olmalıdır?

Bu tarz isimlerde kan bağı ile akrabalık olup olmaması önemli değildir. Kişi adlarından sonra gelen akrabalık adlarının ilk harfi, kelime gerçek bir akrabayı ifade etmese de küçük harfle yazılmalıdır.

Düzeltme işareti (^) kaldırıldı mı?

Düzeltme işareti hiçbir zaman kaldırılmamıştır. Düzeltme işaretinin nerelerde kullanıldığına dair bilgiler Yazım Kılavuzu‘nun ilgili bölümünde yer almaktadır.

Türk Dil Kurumu, yazım kurallarını neden sürekli değiştiriyor?

Dil, zaman içerisinde değişmekte ve bu değişim neticesinde yeni durumlar ortaya çıkmaktadır. Türk Dil Kurumu, bu gelişmeleri takip edip yeni sorunların doğmaması için imlayı kurallara bağlamaktadır. Bu gibi durumların dışında sürekli bir değişim söz konusu değildir. 

Türkçe Sözlük’ün veri tabanını talep edildiğinde paylaşıyor musunuz?

Kurumumuz, yayımladığı ve genel ağ sayfasından kullanıma sunduğu eserlere ait veri tabanlarını telif hakları uyarınca paylaşmamaktadır.

Türkçe Sözlük’te ve Yazım Kılavuzu’nda bazı hatalar tespit ettim. Ne yapmam gerekir? Sizlere göndersem bu hataları düzeltir misiniz?

Kurumumuzun yayımlamış olduğu Türkçe Sözlük ve Yazım Kılavuzu’ndaki herhangi bir eksiklik ya da yanlışlığın tespit edildiği durumlarda bu eserlerin yeni baskılarında gerekli düzeltmeler yapılmaktadır. Sizlerin yaptığı ya da yapmakta olduğu katkılar da ilgili kurullarımızda ele alınıp değerlendirilmekte ve gerekli görüldüğü takdirde tespit edilen hususlar üzerinde düzeltme yoluna gidilmektedir.

Kendim bir atasözü ya da deyim uydurdum. Bunu size göndersem sözlüğe alır mısınız?

Deyimler, tarihin bilinen veya bilinmeyen bir döneminde, genellikle mecazlaşarak halkımız tarafından benimsenmiş, kalıplaşmış söz öbeklerinden oluşmaktadır. Uzun deneme ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve nesilden nesile aktarılarak halka mal olmuş, öğüt verici nitelikte sözlere ise atasözü denmektedir. Tanımlardan da anlaşılacağı gibi bir cümlenin veya söz öbeğinin kalıp söz olarak yerleşmesi, halk tarafından benimsenip kullanılmasıyla ilgilidir. Kurumumuz, […]

Yeni bir kelime buldum/uydurdum. Sözlüğe alınması mümkün mü?

Türk Dil Kurumu, dilimizin söz varlığının belirleyicisi değil bilimsel anlamda derleyicisi ve sınıflayıcısıdır. Kişilerin ürettiği veya türettiği sözler, sözlüğe alınamaz. Bir kelimenin sözlüğe alınması, o kelimenin halk tarafından benimsenip kullanılmasına ve dilimize yerleşmesine bağlıdır.

Soyadımın Türkçe Sözlük’teki açıklamasında olumsuz anlamlar yer almaktadır. Bu durum beni toplum içinde rencide etmektedir. Bu sebeple bu kelimenin Türkçe Sözlük’ten çıkarılmasını talep ediyorum.

Kelimeler zaman içerisinde anlam değişikliğine uğrayarak olumlu ya da olumsuz birçok kavramın göstereni hâline gelebilmektedir. Ayrıca bazı kelimeler zaman içerisindeki bu değişikliklere ya da kullanım alanlarına bağlı olarak birkaç anlam da içerebilmektedir. Bunun yanı sıra dilimizde farklı kökene dayalı ancak eş yazılışlı sözler de bulunabilmektedir. Sözlükler, herhangi bir kelimenin olumlu ya da olumsuz bütün anlamlarına […]

Olumsuz anlamlar içeren kelimeler Türk Dil Kurumu sözlüklerinde neden yer almaktadır?

  Sözlükler, dilde var olan ve kullanılan kelimeleri içine alır. Olumsuz anlam içeren kelimeler her dilde olduğu gibi Türkçede de mevcuttur. Bu tür kelimelerin öğrencilere aktarılmasının bir yararı olmaması sebebiyle bunların pek çoğu okullar için hazırlanan sözlüklere alınmamaktadır. Ancak sözlükçülük ilkeleri gereği bu tür kelimeler ilgili diğer sözlüklerimizde yer almaktadır.

Türk Dil Kurumu, yazım kuralları ile ilgili sorularımıza cevap olarak niçin Yazım Kılavuzu’ndaki kuralın aynısını yazıyor?

Sorulan sorunun cevabının Yazım Kılavuzu’nda bulunduğunun bilinmesi, bu sorunun kuralı bilmemekten ötürü değil, Kılavuz’un eksik ya da hatalı olduğunun düşünülmesi dolayısıyla sorulduğunu göstermektedir.        Bilindiği gibi yazım kılavuzları, imladaki ikilikleri ortadan kaldırmak ve imlada birlik sağlamak amacıyla oluşturulur. Kılavuzlardaki mevcut kurallar içerisinde eksik bulduklarımız ya da katılmadıklarımız olabilir. Bunlar, ilgili kurullarda gerekli zamanlarda gerektiği şekilde […]

Türk Dil Kurumu, gramerle ilgili bazı sorularımıza cevap olarak açıklayıcı bir şeyler yazmak yerine bizi çeşitli kaynak kitaplara yönlendirmektedir. Gramer konularında Kurumun bir görüşü yok mudur? Kurum, gramer sahasında çalışmalar yapmıyor mu? Bu tutumun sebebini açıklar mısınız?

  Türk Dil Kurumu, dilin her alanında olduğu gibi gramer alanında da çalışmalar yapmakta ve çeşitli eserler yayımlamaktadır. Kurumumuz ayrıca, konuyla ilgili yapılan çalışmaları desteklemekte, çeşitli sempozyumlar düzenlemekte veya yapılan muhtelif toplantılara katkılar sağlamaktadır. Gramer çalışmaları, dünyada yalnızca Türkiye’de değil diğer ülkelerde de devam etmektedir. Bilim adamları, her geçen gün yaşayan ve ölü diller üzerinde […]

TDK Başkanı Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN, Kazakistan’ın Almatı Şehrinde “Babalar Sözi: Ruhani Jangırudın Kaynar Közi (Atalar Sözü: Manevi Yenilenmenin Kaynağı)” Adlı Sempozyuma Katıldı

   TDK Başkanı Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN, Abay Atındagı Kazak Ulttık Pedagogikalık Universitetinin (Almatı, Kazakistan) 16-17 Mayıs 2019’da düzenlediği “Babalar Sözi: Ruhani Jangırudın Kaynar Közi (Atalar Sözü: Manevi Yenilenmenin Kaynağı)” adlı sempozyuma katıldı. Prof. Dr. GÜLSEVİN, sempozyumda “Türki Tili Jane Medeniyetinin Ortak Kazınası – Makal-Metelder” başlıklı bir bildiri sundu. Bildirisinde, Türk dilinin ortak hazinesi olan […]

“Kutadgu Bilig” Okurlarla Buluşmaya 2. Baskısıyla Devam Ediyor

  Kutadgu Bilig edebiyattan siyasete, dinden felsefeye Türk-İslam tarihine damga vurmuş bir eserdir. Kutadgu Bilig’in Yusuf Has Hacib tarafından yazılışının 950. yıl dönümü, 2019 UNESCO Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri programına alınmıştır. Eserin Viyana, Kahire ve Fergana nüshalarının tıpkıbaskısı Türk Dil Kurumu tarafından üç cilt hâlinde 2015 yılında yapılmıştı. Aynı baskının ikincisi ise 2018 yılında […]

Türk Dil Bayramı’nın 742. yıl dönümü kutlu olsun!

    Binlerce yıllık tarihi ile Türk dili, millî kültürümüzün ortak ifade aracıdır, kutsal bir mirastır. Karamanoğlu Mehmet Bey’in 13 Mayıs 1277 tarihindeki “Şimden gerü hiç kimesne kapuda ve dîvânda ve mecâlis ve seyrânda Türkî dilinden gayrı dil söylemeyeler.” fermanı, Türkçenin devlet dili olması, gelişmesi ve gelecek nesillere nakledilebilmesinde önemli bir yer teşkil etmektedir. 742 […]

TDK Yayınları Yozgat Bozok Üniversitesinde

    Türk Dil Kurumu yayınları Yozgat Bozok Üniversitesinde öğrenciler ve akademisyenlerle buluşuyor.     Türk Dil Kurumu yetkilileri, TDK Yayınlarından çıkan ve Türkçenin farklı sorunlarına ışık tutan araştırma-inceleme eserleri ile çeşitli dil ve lehçelerde hazırlanmış sözlükleri okurların ilgisine sunuyor. TDK kitap satış aracı sayesinde kitap dostlarıyla buluşturulan yayınlar, üniversite yerleşkesinde 13-14 Mayıs 2019 tarihlerinde […]

TDK Yayınları Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinde

   Türk Dil Kurumu yayınları Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinde öğrenciler ve akademisyenlerle buluşuyor.    Türk Dil Kurumu yetkilileri, TDK Yayınlarından çıkan ve Türkçenin farklı sorunlarına ışık tutan araştırma-inceleme eserleri ile çeşitli dil ve lehçelerde hazırlanmış sözlükleri okurların ilgisine sunuyor. TDK kitap satış aracı sayesinde kitap dostlarıyla buluşturulan yayınlar, üniversite yerleşkesinde 9-10 Mayıs 2019 tarihlerinde yüzde […]

“Günümüzde Türkçe ve Türk Dil Kurumu” Konferansı: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN, 8 Mayıs 2019’da, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Türk Dünyası Kültür Topluluğu tarafından Kültür ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen programda “Günümüzde Türkçe ve Türk Dil Kurumu” adlı bir konferans verdi. Konferansa Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesinden pek çok akademisyen ve öğrenci katıldı. Konferans soru ve cevap […]

“Türklük Biliminin Nevşehirli Çınarları” Söyleşisi Yapıldı

    Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ve Türk Dünyası Kültür Topluluğu iş birliğiyle 2 Mayıs 2019’da “Türklük Biliminin Nevşehirli Çınarları” adlı bir söyleşi yapıldı. Söyleşi, Türk dilinin emektar hocası Prof. Dr. Zeynep KORKMAZ ile Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu Üyesi ve Ağız Araştırmaları […]

Türk Dili Mayıs 2019

                TÜRK DİLİ Dil ve Edebiyat Dergisi Cilt: CXVI Sayı: 809 Mayıs 2019 Türk Dil Kurumu Adına  Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Prof. Dr. Feyzi ERSOY   İç Kapak Resmi  Âbidin Elderoğlu, Ayrılış (Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a […]

“Türk Masal Külliyatı-I (Türkiye Sahası) Projesi Protokol İmza Töreni” Düzenlendi

   T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı ve Türk Dil Kurumu arasında 4 Mayıs 2019’da, Bolu’da “Türk Masal Külliyatı-I (Türkiye Sahası) Projesi Protokol İmza Töreni” düzenlendi. Törende Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Muhammet HEKİMOĞLU ve Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN birer açış konuşması yaptılar. […]

Dilimiz Kimliğimizdir Konferansı: Kastamonu Üniversitesi

   2017 Türk Dili Yılı çerçevesinde başlatılan ve yurdumuzun farklı şehirlerinde düzenlenen “Dilimiz Kimliğimizdir” konferansları devam ediyor. Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN, 6 Mayıs 2019’da Kastamonu Üniversitesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümünün Bilgehan Bilgili Merkez Kütüphanesinde düzenlediği programda bir konferans verdi.

TDK Yayınları Afyon Kocatepe Üniversitesinde

   Türk Dil Kurumu yayınları Afyon Kocatepe Üniversitesinde öğrenciler ve akademisyenlerle buluşuyor.    Türk Dil Kurumu yetkilileri, TDK Yayınlarından çıkan yüzlerce eseri kitapseverlerin ilgisine sunuyor. TDK kitap satış aracı sayesinde kitap dostlarıyla buluşturulan yayınlar, üniversite yerleşkesinde 6-7 Mayıs 2019’da yüzde 50 indirimle satışa sunuluyor.    Türk Dil Kurumu kitap satış aracı, farklı şehirlerdeki üniversitelerde okuyucularla […]