Olumsuz anlamlar içeren sözler Türk Dil Kurumu sözlüklerinde neden yer almaktadır?

    Olumsuzluk içeren sözler her dilde olduğu gibi Türkçede de vardır. Bu tür sözlerin öğrencilere aktarılmasının bir yararı olmaması sebebiyle bunlar okullar için hazırlanan sözlüklere alınmamaktadır. Ancak bu tür sözler sözlükçülük ilkeleri gereği ilgili öteki sözlüklerimizde yer almaktadır.

Sözlüklerinizin veri tabanını, talep edildiğinde paylaşıyor musunuz?

    Kurumumuz, yayımladığı ve genel ağ sayfasından kullanıma sunduğu eserlere ait veri tabanlarını telif hakları uyarınca paylaşmamaktadır.

Adımın/soyadımın anlamını ve kökenini sözlükte bulamıyorum. Neden?

   Kelimelerin köken ve anlam araştırmaları, hiçbir ipucu olmaksızın yapılamaz; kelimenin kullanılma şeklinin, kullanıldığı coğrafyanın, kullanıldığı yörede kazandığı anlamın bilinmesi gerekir. Aksi hâlde tarihî dönemlerden bu yana pek çok dilin temas noktası olan Anadolu’da kullanılan bir kelimenin kökenine ve anlamına ulaşmak sınırsız bir araştırma alanında gezinmeyi gerektirir.

Yabancı özel adlara ekler nasıl getirilir?

    Yabancı özel adlara getirilen eklerin yazılışı yabancı özel adın okunuşuna göredir. Cannes’a, Los Angeles’a, United’a gibi.

Bağlaç Olan da, de’nin Yazılışı

Bağlaç Olan da / de’nin Yazılışı Bağlaç olan da / de ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar: Kızı da geldi gelini de. Durumu oğluna da bildirdi. Sen de mi kardeşim? Güç de olsa. Konuşur da konuşur. UYARI: Ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te […]

Bağlaç Olan ki’nin Yazılışı

Bağlaç Olan ki’nin Yazılışı Bağlaç olan ki ayrı yazılır: bilmem ki, demek ki, kaldı ki vb. Türk dili, dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil, şuurla işlen­sin. (Atatürk) Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer. Birkaç örnekte ki bağlacı kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır: belki, çünkü, hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki. Bu örnekler­den çünkü sözünde […]

Her Gün

Türk Dili Şubat 2019

              TÜRK DİLİ Dil ve Edebiyat Dergisi Cilt: CXVI Sayı: 806 Şubat 2019 Türk Dil Kurumu Adına  Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Doç. Dr. Bilal ÇAKICI         İç Kapak Resmi  Âbidin Elderoğlu Suda Hayat Tuval üzerine yağlı boya […]

Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler

  Belirtisiz isim tamlamaları, sıfat tamlamaları, isnat grupları, birleşik fiiller, ikilemeler, kısaltma grupları ve kalıplaşmış çe­kimli fiillerden oluşan ifadeler yeni bir kavramı karşıladıklarında birleşik kelime olurlar. Birleşik kelimeler belirli kurallar çerçevesinde bitişik veya ayrı olarak yazılır.        Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda bitişik yazılırlar: 1. Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: birbiri (< biri biri), […]

Bulunma Durumu Eki -da / -de / -ta / -te’nin Yazılışı

      Bulunma Durumu Eki -da / -de / -ta / -te’nin Yazılışı Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: devede (deve-de) kulak, yolda (yol-da) kalmak, ayakta (ayak-ta) durmak, işte (iş-te) çalışmak vb. Yurtta sulh, cihanda sulh. (Atatürk)

“Türkçenin Ulu Çınarı Dünya Şairi Ali Şir Nevayi” Belgesel Filminin Ön Gösterimi Özbekistan’da yapıldı.

    Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu tarafından desteklenen ve proje danışmanlığını Prof. Dr. Mustafa S. KAÇALİN’in yaptığı “Türkçenin Ulu Çınarı Dünya Şairi Ali Şir Nevayi” adlı belgesel film, Ali Şir Nevayi’nin doğum günü arifesi olan 8 Şubat’ta, Özbekistan’ın başkenti Taşkent’teki Ali Şir Nevayi Salonu’nda ön gösterimle izleyicilerin beğenisine sunuldu. […]

Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

        A.Cümle büyük harfle başlar: Ak akçe kara gün içindir. Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir. (Atatürk) Cümle içinde tırnak veya yay ayraç içine alınan cümleler büyük harfle başlar ve sonlarına uygun noktalama işareti (nokta, soru, ünlem vb.) konur: Atatürk “Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!” diyor. Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek […]

“Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı” sona erdi.

    Türk Dil Kurumu, RTÜK, Millî Eğitim Bakanlığı ve TRT iş birliğiyle düzenlenen “Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı” dün sona erdi. 4 gün süren çalıştayda radyo ve televizyon yayınları; kaba, müstehcen ve argo dil kullanımı, yabancı kelimeler ve ekranda yazım yanlışları, söyleyiş bozuklukları açılarından ele alındı.

Büyük Ünlü Uyumu

  Bir kelimenin birinci hecesinde kalın bir ünlü (a, ı, o, u) bulunuyorsa diğer hecelerdeki ünlüler de kalın, ince bir ünlü (e, i, ö, ü) bulunuyorsa diğer hecelerdeki ünlüler de ince olur: adım, ayak, boyunduruk, burun, dalga, dudak, kırlangıç; beşik, bilezik, gelincik, gözlük, üzengi, vergi, yüzük vb.   Büyük ünlü uyumuna aykırı olan Türkçe kelimeler […]

“Gaspıralı İsmail Bey ve Dilde Birlik Sayısı” E-Mağazada

    Türk Dünyası dergisinin 2001’de çıkan “Gaspıralı İsmail Bey ve Dilde Birlik Sayısı” e-mağazada satışa sunuldu. Özel sayıyı %40 indirimle satın almak için https://emagaza-tdk.ayk.gov.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.

“Gaspıralı İsmail Bey ve Dilde Birlik Sayısı” E-Mağazada

    Türk Dünyası dergisinin 2001’de çıkan “Gaspıralı İsmail Bey ve Dilde Birlik Sayısı” e-mağazada satışa sunuldu. Özel sayıyı %40 indirimle satın almak için https://emagaza-tdk.ayk.gov.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.

Deyimlerin Yazılışı

Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek, çanak tutmak, gönlünden geçirmek, göz atmak, kulak asmak, kulak vermek, çantada keklik, devede kulak, yağlı kuyruk, yüz görüm­lüğü vb.

“Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı”nın 3. günü

    Türk Dil Kurumu, RTÜK, Millî Eğitim Bakanlığı ve TRT iş birliğiyle düzenlenen “Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı”nın üçüncü günü, RTÜK Konferans Salonu’nda düzenlenen “Radyo ve Televizyon Yayınlarında Söyleyiş Bozuklukları” adlı oturumla tamamlandı.

“Ahmet Midhat Efendi Bütün Eserleri: Haydut Montari”nin 2. baskısı yapıldı.

    Eser, XIX. yüzyılın önde gelen romancılarından birisi olan Ahmet Midhat Efendi’nin Haydut Montari adlı romanının Latin harflerine aktarımını içermektedir. İlk baskısı 2003 yılında yapılan eserin ikinci baskısı 2018’de gerçekleştirilmiştir.     Yazar, eserin “İfade-i Mahsusa” başlıklı bölümünde, bu eseri Avrupalı ünlü yazarların eserlerinden tercüme etmediğini, kendi tahayyül ve tasavvuru ile tasvir ve tahrir kıldığını belirtmektedir. […]

Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu Üyelerine Elginkan Vakfı Türk Kültürü Araştırma Ödülü

                                    Türk kültürü ve teknoloji alanındaki araştırma, çalışma ve hizmetleri desteklemek amacıyla 2006 yılından bu yana “Elginkan Vakfı Türk Kültürü Araştırma Ödülü” verilmektedir. Ödüle bu yıl layık görülenler arasında Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu üyeleri Prof. Dr. Ayşe İLKER […]

Düzeltme İşareti

       Düzeltme işaretinin kullanılacağı yerler aşağıda gösterilmiştir: 1. Yazılışları bir, anlamları ve söylenişleri ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine ko­nur: adem (yokluk), âdem (insan); adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); alem (bayrak), âlem (dünya, evren); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); hal (sebze, meyve vb. satılan yer), hâl (durum, vaziyet); hala […]

“Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı” devam ediyor.

    Türk Dil Kurumu, RTÜK, Millî Eğitim Bakanlığı ve TRT iş birliğiyle düzenlenen “Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı”nın ikinci günü “Radyo ve Televizyon Yayınlarında Yabancı Kelimelerin Kullanılması” ve “Ekranda Yazım Yanlışları” adlı iki oturumla tamamlandı.  

“Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı” düzenleniyor.

        Türk Dil Kurumu, RTÜK, Millî Eğitim Bakanlığı ve TRT’nin iş birliğiyle yürütülen “Radyo ve Televizyonlarda Doğru, Güzel ve Anlaşılır Türkçe Kullanımının Yaygınlaştırılması Projesi” kapsamında, 4-7 Şubat 2019 tarihinde “Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı” düzenleniyor.

“Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı” başladı.

   Türk Dil Kurumu, RTÜK, Millî Eğitim Bakanlığı ve TRT’nin iş birliğiyle yürütülen “Radyo ve Televizyonlarda Doğru, Güzel ve Anlaşılır Türkçe Kullanımının Yaygınlaştırılması Projesi” kapsamında düzenlenen “Radyo ve Televizyon Yayınlarında Güzel Türkçe Kullanımı Çalıştayı” 4 Şubat 2019’da, RTÜK Konferans Salonu’nda başladı.      Çalıştayda, Kurum Başkanımız Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN ve RTÜK Başkan Vekili Esat […]

Ek-fiilin Yazılışı

       Ek-fiilin Yazılışı Ek-fiilin çekimli biçimleri (idi, imiş, ise) ayrı yazılabildiği gibi bitişik olarak da yazılabilir. Ünsüzle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında i ünlüsü düşer, ayrıca büyük ünlü uyumuna uyar: yorgun-du (yorgun idi), güzel-miş (güzel imiş), gelir-se (gelir ise) vb. Ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer, […]

Fiil Çekimi ile İlgili Yazılışlar

      Fiil Çekimi ile İlgili Yazılışlar -a / -e, -acak / -ecek, -ayım / -eyim, -alım / -elim, -an / -en vb. eklerden önce gelen ünlü veya ekin geniş ünlüsü söyleyişe bakılmaksızın a / e ile yazılır: başlaya, gelmeye; başlayacağım, gelmeyeceksin; başlayayım, geleyim; başlayalım, gelmeyelim; başlayan, gelmeyen vb.

Hece Yapısı ve Satır Sonunda Kelimelerin Bölünmesi

Türkçede kelime içinde iki ünlü arasındaki ünsüz, kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: a-ra-ba, bi-çi-mi-ne, in-sa-nın, ka-ra-ca vb. Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek vb. Kelime içinde yan yana gelen üç ünsüz harften ilk ikisi kendinden önceki ünlüyle, üçüncüsü kendinden sonraki ünlüyle […]

Misafirlerimiz: Prof. Dr. Şeref ATEŞ ve Prof. Dr. Yavuz KARTALLIOĞLU

    Yunus Emre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Şeref ATEŞ ile Yunus Emre Türkçe Eğitim Müdürü ve Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Yavuz KARTALLIOĞLU Kurumumuzu ziyaret etti. Kurumumuz Başkanı Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN ve Bilimsel Çalışmalar Müdür V. Uzm. İrem Işıl ALTUN misafirlerimizle Türk Dil Kurumu ve Yunus Emre Enstitüsü faaliyetleri hakkında […]

Yeni Yayın: “Tarihî Türk Lehçelerinde Sıfat ve Zarflarda Pekiştirme ve Derecelendirme”

    İlknur KARAGÖZ tarafından hazırlanan ve Türk Dil Kurumunun 1278. yayını olan Tarihî Türk Lehçelerinde Sıfat ve Zarflarda Pekiştirme ve Derecelendirme adlı eser 2018 yılında okurla buluştu.     Dil biliminin kaydettiği ilerlemeye rağmen mevcut Türkiye Türkçesi gramerlerinde yeterinde incelenmemiş ve aydınlatılmamış konulardan biri de sıfat ve zarfların pekiştirilmesi ve derecelendirilmesidir. Türkçede sözün etkisini artıran pekiştirme […]