Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu İkinci Toplantısı Bakü’de Yapıldı.
Türk Dil Kurumu ve Uluslararası Türk Akademisi iş birliğinde, Türk Devletleri Teşkilatının uhdesinde düzenlenen “Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu İkinci Toplantısı” 6-7 Mayıs 2024 tarihlerinde Bakü’de, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi Nesimî Adına Dilçilik Enstitüsü ev sahipliğinde Azerbaycan Atatürk Kültür Merkezinde yapıldı.
Toplantının açış konuşmalarını Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman MERT’in yanı sıra Azerbaycan Atatürk Kültür Merkezi Müdürü Prof. Dr. Nizami CAFEROV, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi Başkanı Prof. Dr. İsa HABİBBEYLİ, Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Şahin MUSTAFAYEV, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Üyesi Prof. Dr. Hasan HASANOV gerçekleştirdi.
Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman MERT konuşmasında, ortak alfabe çalışmalarının, Türk dillerinin kültürel ve bilimsel alışverişini kolaylaştırarak bir araya getireceğini; bu çabaların, dilin sadece kelimeler arasında değil, aynı zamanda yazılı bir şekilde de ortak bir anlayışa sahip olmasını hedeflediğini aktardı. Başkan MERT bu sayede, Türk dünyasındaki farklı topluluklar arasında iletişimin güçlendirileceğini ve kültürel bağların kuvvetleneceğini dile getirdi. 21. yüzyılda ortak alfabeye geçmeyi hedeflediğimizi belirten MERT, geçmişe baktığımızda aslında atalarımızın ortak alfabe kullanımını başardığını görebileceğimizi sözlerine ekledi. Prof. Dr. Osman MERT, “Birinci Türkoloji Kongresi, 26 Şubat-6 Mart 1926 tarihleri arasında malumunuz olduğu üzere Bakü şehrinde düzenlenmiştir. Bu büyük kongrenin 100. yıl dönümünde, 2026 yılında, Türk dünyası ortak alfabe sürecini tamamlama görevini tarih, bu masanın etrafında toplanan siz kıymetli isimlere yüklemiştir. Bu konuda siz kıymetli akademisyenlerin daha kararlı olmasını ve 2026 yılı itibarıyla ortak alfabeye geçilmesini ümit ediyorum.” dilekleriyle konuşmalarını tamamladı.
Dört oturum hâlinde yapılan toplantının ilk oturumunu “Alfabe Alanında Yürütülen Çalışmaların ve İlerlemenin Değerlendirilmesi” başlığıyla Azerbaycan Atatürk Kültür Merkezi Müdürü Prof. Dr. Nizami CAFEROV yönetti. Bu oturumda toplantıya katılan Türk Devletleri Teşkilatına üye ülkelerin alfabe konusunda yaptığı çalışmalar detaylandırılarak bütün yönleriyle ele alındı.
“Türk Dünyası Ortak Alfabesi Konusunda Bir Eylem Planının Belirlenmesi” konulu ikinci oturumu Başkanımız Prof. Dr. Osman MERT yönetti. Bu oturumda, günümüzde Türk dillerinin alfabelerinin uyumlaştırılması hususunun Türk devletlerinin önemli gündem maddelerinden biri olduğu vurgulanarak bu hususta yapılabilecek çalışmalar değerlendirildi.
Kazakistan Cumhuriyeti Bilim ve Yüksek Öğretim Bakanlığı Dil Siyaseti Komitesi Başkanı Doç. Dr. Erbol TİLEŞOV’un yönetimindeki üçüncü oturumda ise “Ortak Terminoloji Alanındaki Çalışmaların Değerlendirilmesi ve Atılacak Adımlar” konuşuldu. Ortak terminoloji konusunda görüşler dile getirilerek ortak terminoloji konusunun her alanda çalışmaları olumlu yönde etkileyeceği vurgulandı.
Toplantı, Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Şahin MUSTAFAYEV yönetiminde yapılan Kapanış Oturumu ile sona erdi. Bu oturumda son bir yılda alfabe konusundaki çalışmalar ve ilerlemeler değerlendirilerek Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu Birinci Toplantısı’nda ortak alfabe için belirlenen standartlar detaylı bir şekilde ele alındı.
Ortak alfabeye ilişkin mevcut sorunların çözümü için fikirlerin geliştirilmesi, toplantıda ortaya çıkan önerilere istinaden ortak alfabeye ilişkin bir eylem planı ortaya konuldu. Ortak terminoloji alanında geçmişte yapılan çalışmalar değerlendirilerek terminoloji alanında yürütülen projeler tanıtılmış ve ortak terminoloji alanında atılması gereken adımlar belirlendi.
Ayrıca “Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu Görev ve Çalışma Esasları” isimli belgede ihtiyaç duyulan değişikliklerin yapılması da görüşüldü.
İlgili uzmanların değerlendirmeleri, öne sürdükleri fikirler ve yapılan tartışmalar neticesinde, katılımcı ülkelerin ilgili kurumlarına ve Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanlığına sunulmak üzere Komisyon üyeleri oy birliğiyle “Sonuç Bildirgesi” hazırlandı.
Toplantı, 7 Mayıs’ta düzenlenen kültürel program ile sona erdi.
