“2. Uluslararası Küresel Bütünleşme Sürecinde Türk Dillerinin Gelişimi: Sorunlar ve Çözümler Sempozyumu (Bilgi Şöleni)”
Türk Dil Kurumu ve Alişîr Nevâyî Adındaki Taşkent Devlet Özbek Dili ve Edebiyatı Üniversitesine Bağlı Devlet Dilinde İş Yürütmenin Esaslarını Okutma ve Hizmet İçi Eğitim Merkezi iş birliğiyle düzenlenen “2. Uluslararası Küresel Bütünleşme Sürecinde Türk Dillerinin Gelişimi: Sorunlar ve Çözümler Sempozyumu (Bilgi Şöleni)” 30 Nisan 2025 tarihinde Özbekistan’ın Buhara şehrindeki Bahaüddin Nakşibendi Külliyesi Kongre Merkezi’nde düzenlenen açış oturumuyla başladı.
136 bilim insanının bildirileriyle yer aldığı, 30 Nisan-04 Mayıs 2025 tarihleri arasında devam edecek sempozyuma Türk Dil Kurumunu temsilen Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkan Yardımcısı ve Atatürk Kültür Merkezi Başkanı Doç. Dr. Zeki ERASLAN katıldı.
Açış konuşmasına Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı BE Prof. Dr. Derya ÖRS ve Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman MERT’in selamlarını ileterek başlayan Doç. Dr. ERASLAN, tarihî ve manevi zenginliğiyle yüzyıllardır ilim ve irfanın beşiği olan, Özbekistan’ın kadim şehri Buhara’da bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Doç. Dr. ERASLAN, “2. Uluslararası Küresel Bütünleşme Sürecinde Türk Dillerinin Gelişimi: Sorunlar ve Çözümler Sempozyumu”nun sadece bilimsel toplantıdan ibaret olmayıp Türk dünyasının ortak tarihî ve kültürel mirasının geleceğe taşınması için güçlü ve kalıcı bir adım olarak da kabul edilmesi gerektiğinin altını çizdikten sonra sözlerini şöyle sürdürdü:
“Küreselleşmenin her alanda etkisini hissettirdiği, teknolojik ilerlemenin sınır tanımadığı bir çağda yaşıyoruz. Bu yeni çağ, bizlere önemli fırsatlar sunduğu kadar, dilimizin, kültürümüzün ve kimliğimizin korunması konusunda da ciddi sorumluluklar yüklüyor. Dil bir milletin ruhudur; hafızası, tarihî ve kültürel mirasıdır. Dil, yalnızca bir iletişim aracı değil, bir halkın dünyaya bakışını, geçmişini ve geleceğe dair umutlarını taşıyan canlı bir varlıktır. Türk dili ise, kadim çağlardan bugüne, geniş bir coğrafyada birçok büyük medeniyeti yoğurmuş, nice köklü kültürlere can vermiş bir dildir. Bugün elimizde bulunan Kutadgu Bilig, Divanü Lugati’t-Türk, Dede Korkut Kitabı gibi eserler, yalnızca belirli bir bölgenin değil, bütün Türk dünyasının müşterek hazineleridir. Bu eserler, hepimizin ortak geçmişinin tanıklarıdır; edebî değerleriyle olduğu kadar, dilimizin, düşünce dünyamızın, hayata bakışımızın ve tarihî kimliğimizin de abidevi örnekleridir. Türkçenin bu büyük mirası, geçmişten bugüne farklı lehçeler, ağızlar ve yazı dilleri yoluyla zenginleşmiş; her yeni kuşakla yeniden şekillenmiş ve bugün küresel bütünleşmenin meydan okumaları karşısında korunması gereken bir değer hâline gelmiştir. Bu manada dilimize sahip çıkmak, geleceğimize sahip çıkmaktır.”
Buhara Vilayeti Valisi Botir ZARIPOV, Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Devlet Dilini Geliştirme Bölümü Başkanı Nodirjon XOLBO’TAYEV, Özbek Dili Edebiyatı ve Folklor Enstitüsü Müdürü Nizomiddin MAHMUDOV, Buhara Devlet Üniversitesi Rektörü Obidjon XAMIDOV, Rönesans Eğitim Üniversitesi Rektörü Nusratilla BARAKAYEV ve Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kuruluna Bağlı Özbek Dilini Geliştirme Fonu Başkanı Azizjon EMINOV da birer açış konuşması yaparak “2. Uluslararası Küresel Bütünleşme Sürecinde Türk Dillerinin Gelişimi: Sorunlar ve Çözümler Sempozyumu”nun düzenlenmesinden duydukları memnuniyeti ve bu tarz bilimsel toplantıların Türk dünyasının dil ve kültür birliğini sağlamlaştırmada üstlendiği büyük işlevi dile getirdiler.
Açış konuşmalarından sonra Doç. Dr. Zeki ERASLAN tarafından Buhara Vilayeti Valisi Botir ZARIPOV, Buhara Devlet Üniversitesi Rektörü Obidjon XAMIDOV ve Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kuruluna Bağlı Özbek Dilini Geliştirme Fonu Başkanı Azizjon EMINOV’a Kurumumuz tarafından yayımlanan Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig (Viyana, Fergana, Kahire Nüshaları) adlı eser hediye edildi. Doç. Dr. ERASLAN’a Alişîr Nevâyî Adındaki Taşkent Devlet Özbek Dili ve Edebiyatı Üniversitesine Bağlı Devlet Dilinde İş Yürütmenin Esaslarını Okutma ve Hizmet İçi Eğitim Merkezi Müdürü Inomjon AZIMOV tarafından çapan giydirilerek çeşitli hediyeler takdim edildi.
Yapılan açış konuşmaları ve verilen hediyelerin ardından başlayan sempozyum oturumlarında alanında uzman isimlerce dil bilimi, sözlükçülük, ortak alfabenin Türk dünyasındaki bütünleştirici işlevi, küreselleşmenin dile ve kültüre etkisi, sözlük ve terminoloji çalışmalarında yapay zekânın rolü, Türk dünyasındaki dil, anlam ve sözlük bilimi çalışmalarında terim birliği sağlanmasının önemi, çevirinin Türk dünyasındaki edebî, bilimsel ve kültürel yakınlaşmaya sağladığı katkılar gibi konular hakkında değerli bilgi ve öneriler içeren bildiriler sunuldu.
Türk Dil Kurumunun Bilim Kurulu Üyeleri Prof. Dr. Feridun Hakan ÖZKAN, Prof. Dr. Nurettin DEMİR, Prof. Dr. Oğuzhan DURMUŞ, Prof. Dr. Ozan YILMAZ, Doç. Dr. Veli Savaş YELOK ve Dr. Öğr. Üyesi İbrahim ATABEY de sundukları bildiriler sempozyumda yer aldılar.
Sempozyum, üçüncü günün sonunda düzenlenecek kapanış oturumuyla sona erecektir.
