Türk dili araştırmaları söyleşileri
Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü/Türk Dili Anabilim Dalı tarafından düzenlenen Türk Dili Araştırmaları adlı söyleşi günlerinin birincisi 22 Şubat 2013 tarihinde Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Kampüsü Şevket Erk Salonunda gerçekleşmiştir. Prof. Dr. Mehmet ÖLMEZ, Prof. Dr. Zühal ÖLMEZ ve Doç Dr. Aziz MERHAN’ın girişimiyle hayat bulan toplantıya yeni çıkan kitapları dolayısıyla İstanbul Üniversitesi emekli öğretim üyelerinden Prof. Dr. Kemal ERASLAN ve Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Mustafa S. KAÇALİN davet edilmiştir.
İkisi de Türk Dil Kurumu tarafından çıkan kitapların biri Uygurca diğeri Çağatayca çalışmaları için temel başvuru kaynağı olacaktır. Eski Türk dili alanında pek çok çalışma ortaya koymuş Kemal ERASLAN hocamızın Uygurca ile ilgili bütün birikimlerini topladığı ve kırk yıllık bir emeğin ürünü olan, Eski Uygur Türkçesi Grameri adlı yeni yayını Eylül 2012 itibariyle piyasaya sürülmüştür. Kitap, araştırmacıların Uygurcanın tarihi, edebiyatı, metinleri, grameri ve söz varlığı üzerine pek çok bilgiyi bulabilecekleri faydalı bir yayın olmuştur.
Toplantıda tanıtımı yapılan diğer bir çalışma Mustafa S. KAÇALİN tarafından yılların birikimiyle, özenle hazırlanmış Temmuz 2011 itibariyle okuyucusuyla buluşan Nevayi’nin Sözleri ve Çağatayca Tanıklar (El-Lugâtu’n-Nevâ’iyye ve’l-İstişhâdâtu’l-Cagâtâ’iyye) adlı kitaptır. M. KAÇALİN, bu kitapta Osmanlı edebiyatı tarihinde Nevayi’nin şiirleriyle ilgilenmiş kayıtlara geçen tek kişi olması hasebiyle Niyazi’ye ait olduğunu düşündüğü Abuşka Lügatı’nı incelemiştir. Çalışmasında bütün yazmalarını taramak yerine ikinci müsveddesi olmasını muhtemel gördüğü hacimli yazmayı incelemeyi tercih etmiştir. M. KAÇALİN, kitabına “Devlet-hâne sarayından devlet-i Aliyye pây-i tahtına, doğudan batıya bir ömürlük yolcuya, durgun akan Dicleli Kemal ERASLAN hocama” sözleriyle başlamıştır. M. KAÇALİN’in bu çalışmasında uzun bir girişin ardından, metin, dizinler ve tıpkıbasım yer alır.
Kıymetli hocalarımız ERASLAN ve KAÇALİN söyleşide sadece kitaplarını tanıtmakla kalmamış, Türkolojiye dair pek çok konuya da değinmişlerdir. Söyleşide öncelikle Kemal ERASLAN söz almış, eski Türkçe ile ilgili yayınların genellikle yurt dışında yapıldığını, bu eksiği fark edip bu eseri hazırlamaya karar verdiğini söylemiştir. Ayrıca konuşması sırasında yabancı sözcüklerin hayatımıza ne kadar etki ettiğine değinmiş, bunu iş yeri isimlerinden tespit ettiği örneklerle desteklemiştir.
Mustafa KAÇALİN ise konuşmasında bu kitabın oluşum sürecinin öğrencilik yıllarına dayandığına değinmiş, bu çalışmanın kısa sürede karar verilip yapılmış bir çalışma değil, çok daha öncesine dayanan ve yıllar içinde tekâmüle ulaşan bir çalışma olduğunu belirtmiştir. Bir öğrencinin “günlük konuşmada git gide artan yabancı sözcüklerin dile girişini nasıl engelleyebiliriz?” sorusuna ise KAÇALİN; “bilgisayarınızın işletim sistemi Machintosh, evinizdeki çamaşır makinesi Bosch, kolunuzdaki saat Swatch iken bunun önlenemez olduğu”na dikkat çekmiş ve teknolojiyle dil kullanımının paralelliğine vurgu yapmıştır.
Söyleşiye sadece Yıldız Teknik Üniversitesinden değil, İstanbul’daki diğer üniversitelerden de akademisyenler ve öğrenciler katılmıştır. Söyleşi konuklar ve hocalarımız arasında soru-cevap şeklinde gerçekleşen keyifli bir sohbetle son bulmuştur.
Söyleşi boyunca Türk Dil Kurumu Yayınlarının sergilendiği bir masa kurulmuş, kitaplar %50’lik bir indirimle satışa sunulmuştur. Söyleşi bitiminde konuklar hocalarımız ile sohbet etme, kitaplarını imzalatma imkânı bulmuş, fotoğraf çektirerek bu günü ölümsüzleştirmişlerdir.
Bu tür söyleşiler, özellikle akademik dünyaya yeni adım atmış öğrenciler için Türkolojiye gönül vermiş kıymetli hocalarla sohbet etme ve onları yakından tanıma fırsatı vermesi açısından oldukça önemlidir. Yıldız Teknik Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü/Türk Dili Anabilim Dalı tarafından Türk Dili Araştırmaları adı altında gerçekleşen bu tarz söyleşilerin bundan sonra da devam edeceği müjdesini vermek isteriz.
Funda ŞAN
