Takısız ad tamlaması var mıdır?

 

Bu konu, gramerimizin tartışmalı meselelerinden biridir. Eski Türkçede ötüken yış “Ötüken Ormanı”, şantung yazı “Şantung Ovası” ve Türk bodun “Türk milleti” gibi takısız isim tamlaması yapısında bazı örnekler bulunmaktaydı. Türkiye Türkçesinde ise altın saat, çelik dolap, demir pençe, kâğıt mendil, elmas yüzük, gümüş kaşık, ipek çorap, tahta masa, taş köprü, yün kazak gibi şekilleri bazı araştırmacılar takısız isim tamlaması olarak değerlendirirken bazı araştırmacılar ise bu örnekleri sıfat tamlaması olarak ele almaktadır. Bu konuda özellikle yükseköğretim ile ilk ve ortaöğretimdeki bilgilerin birbirinden farklı olduğu görülmektedir. Konuyla ilgili ayrıntılar için şu kaynaklardan yararlanılabilir:

Rasih ERKUL, Cümle ve Metin Bilgisi, Ankara 2007.

Leylâ KARAHAN, Türkçede Söz Dizimi, Ankara 2008.

Günay KARAAĞAÇ, Türkçenin Söz Dizimi, İstanbul 2009.

Mustafa ÖZKAN, Veysi SEVİNÇLİ, Türkiye Türkçesi Söz Dizimi (Kelime Çözümlemeli), İstanbul 2009.

Bedri SARICA, Türkçe Cümle Bilgisi, Ankara 2015.

Mehmet ÖZMEN, Türkçenin Sözdizimi, Adana 2016.

Ufuk Deniz AŞÇI, Mustafa TOKER, Abdurrahman ÖZKAN, Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, Konya 2016.

Zuhal KÜLTÜRAL, Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi, Konya 2018.

H. İbrahim DELİCE, Türkçe Sözdizimi, Sivas 2019.

Necati DEMİR, Türkçe Cümle Bilgisi, Ankara 2019.